
آرامگاه شمس تبریزی؛ در جستجوی خورشیدی که غروب نکرد
توی شهر خوی یه آرامگاه وجود داره که هر کسی که بیاد، روحشو میبره سفری تو تاریخ و عرفان. آرامگاه شمس تبریزی یکی از جاذبههای دیدنی آذربایجان غربیه. تو اینجا میتونی ردپای یه مرد بزرگ رو پیدا کنی که با حضورش تو زندگی مولانا، دنیای اندیشه و عرفان ایران رو برای همیشه تغییر داد. اون مرد مثل خورشیدی درخشان بود که ناپدید شد، اما نور حضورش همیشه تو ادبیات و عرفان ایرانی زنده مونده.
آرامگاه شمس تبریزی، با وجود بناهای سادهاش و فقط منارهای طولانی و شگفتانگیز، جایی خلوت برای عرفاندوستان و علاقهمندان به اندیشه شمس شده. اگه با ما همراه باشید، بیشتر راجع به این آرامگاه که یکی از جاهای دیدنی خویه، میفهمید.
مشخصات مقبره شمس تبریزی
آرامگاه شمس تبریزی تو شهر خوی، نشونهای از فرهنگ و عرفان ایرانه. این آرامگاه نه فقط جای دفن یه عارف بزرگه، بلکه یکی از نمادهای عرفانی و گردشگری ایرانه.

عکس از: سایت Itto
ساختار عالی این ساختمون، با مناره استوانهای که خوب با شاخهای قوچ زیبا شده، به مقبره چیز خاصی داده. این زینتها به داستانهای شکار پادشاه صفوی مرتبطه که علاقهمند به عرفان بوده و کاخ زمستانیشو تو نزدیکی این مقبره ساخته بود. این مناره با شماره ثبت ۹۶۶ تو بهمن ماه سال ۱۳۵۲ تو فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت.

عکس از: سایت Wikimedia
مهمیت این ساختمون، به خاطر گرفتاری کنگره سالانه بینالمللی شمس تبریزی تو اون، بیشتر هم شده. خوب افرادی که میان، اعم از علاقهمندان به عرفان یا مسافران معمولی، با نگاه کردن به این ساختمون تجربهای جذاب میکنن. آرامگاه شمس تبریزی علاوه بر اهمیت تاریخیاش، مکانی برایتامل و اندیشیدن به افکار و آموزههایی است که از ادبیات شمس تبریزی به یاد مانده است.
آرامگاه شمس تبریزی کجاست؟
آرامگاه شمس تبریزی در شهر خوی استان آذربایجان غربی قرار دارد. این آرامگاه در فاصله ۳ کیلومتری از وسط شهر و در شمال غربی شهرستان خوی، در محله امامزاده، بلوار شمس تبریزی، کوچه زینالی قرار دارد.
در صورتی که مایلید مسیر دسترسی به آرامگاه شمس تبریزی را بدانید، باید به بلوار شمس تبریزی در شهر خوی بروید. پس از ورود به کوچه زینالی، به محل آرامگاه میرسید. این آرامگاه نسبت به بلوار اصلی فاصله زیادی ندارد و راه رسیدن به آن ساده است.
قوانین و ساعت بازدید از آرامگاه شمس تبریزی
دیدن آرامگاه شمس تبریزی رایگان است و نیازی به پرداخت هزینه ورودی ندارید. این آرامگاه تمام ایام هفته و در تمام ساعات شبانهروز قابل بازدید میباشد زیرا محوطه آن باز است و برای عموم قابل دسترسی است.
اگرچه برای حفاظت از این مکان اقدامات امنیتی خاصی انجام نمیشود، اما خود بازدیدکنندگان باید در هنگام بازدید از آن دقت کنند و به مراقبت از این مکان معنوی اهمیت بدهند.
شمس تبریزی که بود؟
شمس تبریزی یکی از معروفترین اربابان عرفان در قرن هفتم هجری بود. او در سال ۵۸۲ هجری قمری در شهر تبریز متولد شد. تصویر قدیمیتر از شمس در موزه آرمیتاژ سنت پترزبورگ نگهداری میشود. او از بچگی به دنبال یافتن حقیقت بود و همیشه ذهن پریشانی داشت. شمس تحت تأثیر عرفانیان مختلف قرار گرفت و به دنبال دستیابی به معنویت بیشتر، سفرهای فراوانی انجام داد.


عکس از: سایت Wikimedia
زندگی شمس تبریزی به دلیل متفاوت بودن در زندگی و دیدگاههایش، همیشه پوشیده از ابهام بوده است. وقتی شمس و مولانا در سال ۶۴۲ قمری در شهر قونیه به هم دیدند، زندگی هر دو تغییر کرد. مولانا که قبل از آن یک استاد و دیندان برجسته بود، تحت تأثیر شدید شمس، به سوی مسیر عرفان و عشق الهی رفت. اما حضور شمس با مخالفت برخی از شاگردان مولانا روبرو شد و بالاخره او برای همیشه ناپدید شد.
تاریخچه آرامگاه شمس تبریزی
آرامگاه شمس تبریزی یکی از آثار باارزش تاریخی در شهر خوی است که در دوره صفوی به وجود آمد. برج استوانهای کنار مکان دفن، بنا بر دستور شاه اسماعیل صفوی بنا شده بود، که عاشق شمس تبریزی بود. او در کنار این آرامگاه، کاخی برای خود ساخت که متأسفانه در حمله عثمانیها از بین رفت. مناره آرامگاه شمس با زیباییهای خاصی مانند تصویرهایی از شاخ قوچ و جمجمه حیوانات شکارشده توسط شاه، به قدرت و مهارت او در شکار اشاره دارد.

عکس از: سایت Wikimedia
این ساختمان با استفاده از سنگ و آجر بنا شده و در ابتدا سه مناره داشت که با گذر زمان، تنها یکی از آنها باقی ماند. در طول سالها، این بنا شاهد رویدادها، تعمیرات و بازسازیهای زیادی بوده است. از مهمترین فعالیتهای حفاظتی آن، تعمیرات صورت گرفته در سال ۱۳۸۶ تازه، با همکاری کارشناسان ایتالیایی بود که منجر به زنده کردن مجدد این اثر مهم شد.

تهیه شده از: وبسایت Itto
یکی از رویدادهای مهم مرتبط با این بنا، زیارت سلیمان عثمانی و وزیر اعظمش در سال ۹۴۲ هجری قمری بوده است. هر سال کنگره بینالمللی شمس تبریزی در آرامگاه شمس تبریزی در خوی برگزار میشود و این مکان مورد علاقه طرفداران مولانا و شمس از سراسر جهان قرار دارد.
ساختار مناره آرامگاه شمس تبریزی
مناره آرامگاه شمس تبریزی بخش برجسته این بنا میباشد که با طراحی متمیز خود همچنان به چشم میآید. این مناره ارتفاع ۱۵ متر و عرض ۳.۴۰ متر دارد و همچنانکه نمادی از گذشته میباشد، در بین ساختمانهای نوین شهر خوی جای گرفته است. نمای بیرونی مناره با ترکیبی از آجر و زینتهای خاصی که منحصربهفرد اند، تزئین شده است.

تهیه شده از: وبسایت نقشه گوگل
یکی از ویژگیهای جالب این مناره، استفاده از شاخهای قوچ و جمجمه حیوانات در ساختار آن است؛ این شاخها طبق افسانههای تاریخی، در زمان حکومت شاه اسماعیل صفوی در خوی شکار شده و برای آراستن مناره به کار رفتهاند. این زینتها به جز زیبایی بصری، نماد قدرت شاه اسماعیل در شکار و جنگ آوری او بودند.

تهیه شده از: وبسایت Itto
در گذشته، سه مناره اطراف مقبره شمس تبریزی بنا شده بودند که همه به یک شکل متجانس احاطه به آرامگاه داشته و در سبک معماری سلجوقی ساخته شده بودند. نمونههای مشابه این سبک را نیز در شهر کرمان میتوان مشاهده نمود.

عکس از: سایت Itto
این آرامگاه با استفاده از آجر و سنگ ساخته شده است. قسمتهای بالایی آن به شیوهای زیبا تزئین شدهاند و جزئیات بیشتری نسبت به قسمت پایینی دارند. پایههای مناره با سنگهای محکم پوشیده شدهاند که به شدت در پایداری و دوام ساختمان کمک میکنند. در انتهای آرامگاه، بخشی استوانهای تنگ شکل گرفته که یک تاج مخروطی دارد.
حیاط و محوطه آرامگاه
آرامگاه شمس تبریزی در یک فضای ساده و کوچک قرار دارد. محل قرار گرفتن قبر این شاعر نزدیک به مناره میباشد. فضای این آرامگاه بسیار ساده است و شامل تنها چند بوستان و یک مجسمه از شمس تبریزی میشود. در دیوارهای اطراف آرامگاه، اطلاعات مربوط به شمس تبریزی نیز قرار دارد.

عکس از: سایت Itto
زمانهای مناسب برای بازدید
بهار و پاییز بهترین فصلها برای بازدید از آرامگاه شمس تبریزی هستند. زمانی که هوا ملایم و دلپذیر است. همچنین کنگره سالانه شمس تبریزی در اوایل پاییز برگزار میشود که زمان مناسبی برای بازدید از این آرامگاه است.

عکس از: سایت Itto
به جز این دو فصل، زمان دیگری برای دیدن این آرامگاه است.شمس تبریزی در خوی یک جایگاه خلوت است که بازدیدکنندههای زیادی ندارد، بنابراین اکثراً محیط آن آرام و پر از آرامش است و شلوغی زیادی ندارد.
در این مکان، امکانات رفاهی محدودی وجود دارد و تنها خدمات ابتدایی برای مردمی که آنجا را میبینند، در دسترس هست. یک پارکینگ مناسب برای ماشینها و دسترسی آسان به آن از طریق حمل و نقل عمومی در دسترس است.
در نزدیکی آرامگاه، یک رستوران و یک فروشگاه قرار دارد، اما خود مکان داخلی برای صرف غذا یا نوشیدنی فراهم نکرده است. همچنین چند نیمکت در داخل آرامگاه برای استفاده مردم و بازدیدکنندگان قرار دارد.
امامزاده سید بهلول یک مکان زیارتی مهم در خوی است که حدود یک کیلومتر (یا دو دقیقه رانندگی) از آرامگاه شمس تبریزی فاصله دارد. این محل به دلیل دفن یکی از فرزندان امام علی نقی (ع) از قرن چهارم هجری در آنجا، اهمیت ویژهای دارد. زیباییهای معماری داخلی امامزاده و داستان کشف پیکر سید بهلول، جذابیت این مکان را دو چندان کرده است.
آرامگاه پوریای ولی نیز یکی از مکانهای دیدنی است که در نزدیکی آرامگاه شمس تبریزی در خوی قرار دارد. این مکان حدود ۱.۸ کیلومتر فاصله دارد و با حدود ۴ دقیقه رانندگی میتوان به آن رسید.اما یکی از قهرمانهای محبوب ایرانی ولی، به خاطر توانایی در کشتیگیری و اخلاق برجستهاش شناخته میشود. آرامگاه وی شامل یک سنگ قبر ساده، چهار ستون سنگی و یک انگشتر با نام پوریای ولی است.
توصیههایی برای بازدید از آرامگاه شمس تبریزی:
1. قبل از رفتن به آرامگاه، اطلاعات کوتاهی درباره زندگی شمس تبریزی و اهمیت تاریخی و معنوی وی بیاموزید. این اطلاعات به شما کمک میکند تا ارتباط بهتری با این مکان برقرار کنید و بازدیدتان مفیدتر باشد.
2. این آرامگاه به طور نادرستی توسط بعضی از بازدیدکنندگان کمتر اهمیت داده شده و نادیده گرفته شده است. پس حین حضور در این مکان، احترام لازم را قائل شوید و به محافظت از آن فکر کنید.
اگر علاقهمند به شمس تبریزی هستید و دنبال یک تجربه ویژه هستید، بهتر است وقت بازدید خود را در اوایل پاییز در ماه مهر قرار دهید. در این زمان، هر سال یک کنگره بزرگ برای گرامیداشت این عارف بزرگ برگزار میشود. آرامگاه شمس تبریزی مکانی ساده است، اما این سادگی باعث میشود که اگر به شمس علاقهمند هستید، آرامش و خوشحالی را تجربه کنید.
منبع: لینک منبع