تنگ چوگان فارس؛ منطقه مورد علاقه شاهان ساسانی
تنگه‌ای باستانی و خوش آب‌وهوا
اگر به استان فارس سفر کنید، در دسترس خودتان تنگ چوگان را خواهید دید، که در آستانه شهر بیشاپور واقع شده است. تنگ چوگان به عنوان یکی از اثار باستانی دوره ساسانی شناخته می‌شود؛ در این متن، توضیحات لازم در مورد این جاذبه را برای شما ارائه می‌دهیم.
این تنگه یکی از جاذبه‌های تاریخی استان فارس است و همان‌طور که اشاره شد، در نزدیکی شهر باستانی بیشاپور واقع شده است. تنگ چوگان بیشاپور به دلیل وجود سنگ‌نگاره‌ها و نقش‌های برجسته بی‌نظیرش شهرت دارد. علاوه بر این سنگ‌نگاره‌ها، رودخانه شاپور که از وسط این تنگه عبور می‌کند، زیبایی‌های منطقه و غار شاپور از دیگر جاذبه‌های منطقه محسوب می‌شوند.
با بازدید از تنگ چوگان کازرون، میتوانید هنر دستاوردهای با ارزش دوره ساسانی را ببینید و در کنار آن، تطبیقی بیشتر با تاریخ ایران پیدا کنید. اگر تمایل دارید درباره این تنگه تاریخی بیشتر بدانید، ادامه‌ی این متن را همراهی با مجله آخشیگان فرمایید.
مشخصات تنگ چوگان
تاریخ‌نویسی‌ها بر تنگ چوگان و نقش‌های تاریخی آن تأکید دارند. این نقش‌ها، پیروزی‌ها و واقعه‌های مهم دوره ساسانی ایران را به تصویر می‌کشند؛ به همین دلیل است که تنگه چوگان برای مردم ایران اهمیت زیادی دارد. این تنگه در تاریخ ۱۵ دی ماه ۱۳۱۰ به شماره ۱۵۸ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.
عکس از: سایت Google maps
برای بررسی دقیق‌تر این جاذبه، می‌توان گفت که تنگ چوگان دارای شش نقش برجسته است؛ سه نقش مربوط به شاپور اول و سه نقش دیگر مربوط به بهرام دوم هستند. این نقش‌ها جشن پیروزی ساسانیان بر روم و تاج‌گذاری بهرام دوم را به تصویر می‌کشند.
رودخانه شاپور که از میان این تنگه عبور می‌کند نقش مهمی در این منطقه دارد. این رودخانه مهمیت خاصی برای صحنه‌های منطقه ایجاد کرده است و به عنوان یکی از منابع آبی مهم منطقه شناخته می‌شود.
عکس از: سایت Google maps
با تاریخ تاریخی و محیطی منحصر به فرد، آب و هوای خنک و دلپذیر، و زیبایی‌های طبیعی و کشاورزی، تنگ چوگان سالیانه مقصد گردشگران فراوانی است.
تنگ چوگان کجاست؟
تنگ چوگان در ۲۳ کیلومتری شمال غربی شهرستان کازرون و در نزدیکی شهر باستانی بیشاپور قرار دارد. به عبارت دیگر، این تنگه تقریبا در سمت مقابل
شهر بیشاپور قرار دارد.
عکس از: سایت Google maps
سه روستای تنگ چوگان سفلی، علیا و وسطی هم در نزدیکی این تنگه واقع شده‌اند؛ این روستاها همراه باغ‌ها و کشتزارهای چشم‌گیرشان، بین دو کوه در برگیرنده تنگه چوگان قرار دارند.
لوکیشن تنگ چوگان روی گوگل مپ
بهترین مسیر دسترسی به تنگ چوگان
بهترین مسیر دسترسی به تنگ چوگان این است که از هر جای ایران، خودتان را به قائمیه برسانید. بعد از رسیدن به قائمیه، جاده قائمیه-کازرون را پیش بگیرید. بعد از حدود ۸ کیلومتر رانندگی، به تنگ چوگان می‌رسید. البته از جاده اصلی تا مکان دقیق تنگ چوگان، مسیر پیش روی شما، خاکی است.
عکس از: سایت Google maps
فاصله شیراز تا تنگ چوگان
فاصله شیراز تا تنگ چوگان تقریبا ۱۳۰ کیلومتر است. بهترین مسیر شیراز به تنگ چوگان، دقیقا همان روشی است که بالاتر هم گفتیم. اول خودتان را به قائمیه برسانید، جاده قائمیه-کازرون را در پیش بگیرید و به تنگ چوگان بروید.
فاصله کازرون تا تنگ چوگان
فاصله کازرون تا تنگ چوگان تقریبا ۲۳ کیلومتر است. تنگ چوگان در شمال غربی این شهر قرار دارد. برای رسیدن به تنگ چوگان، از کازرون به سمت قائمیه حرکت کنید؛ این مسیر حدودا ۲۰ کیلومتر است. در مسیر قائمیه-کازرون، میتوانید تنگه چوگان را پیدا کنید.
عکس از: سایت Google maps
فاصله تهران تا تنگ چوگان
از تهران تا تنگ چوگان، ۷۰۰ کیلومتر است، و بهترین راه برای رفتن از تهران به تنگ چوگان این است که ابتدا به قائمیه بروید، سپس جاده قائمیه-کازرون را ادامه دهید تا به محل مورد نظر برسید.راهی برای رفتن به تنگه چوگان وجود داره. ابتدا باید از اتوبان تهران-قم بروی و بعد به اتوبان قم-کازرون بری. وقتی به کازرون برسی، باید از جاده قائمیه-کازرون برای رسیدن به تنگ چوگان استفاده کنی.
تنگ چوگان یک منطقه تاریخیه که تا دوران ساسانیان باز میشه. شاهان اون دوره تو اینجا به بازی معروف چوگان اشتغال داشتن و وقت‌شونو اینجا می‌گذروندن.
تعداد شش سنگ‌نگاره برجسته تو تنگ چوگان مربوط به پادشاهان ساسانیه. این نقوش تاریخی پیروزی‌های اون دوره روی امپراتوران روم و رویدادهای تاریخی دیگه رو نشون میدن. اهمیت این منطقه تاریخی و فرهنگیش با آثاری مثل نقش رستم در مرودشت و بیستون در کرمانشاه قابل مقایسه‌س.
اسم تنگ چوگان از بازی سنتی چوگان گرفته شده که در زمان ساسانیان به‌عنوان یک ورزش مهم و محبوب برای مردم و پادشاهان شناخته می‌شد. این منطقه محلی بود برای برگزاری مسابقات چوگان و فعالیت‌های دیگه. نام این تنگه نشون‌دهنده ارزش و اهمیتشه.
حالا به بخش جذاب و شگفت‌انگیز این موضوع رسیدیم، سنگ‌نگاره‌های تنگ چوگان. تو این قسمت قراره همه سنگ‌نگاره‌ها و جاذبه‌های دیدنی تنگ چوگان رو به شما معرفی کنیم. همراه ما باشید.
به خوش آمدید.
نقش برجسته شاپور یکم، شماره یک
در این تابلو، دیده می‌شود که شاپور اول امپراتوری روم را شکست داده است. این تصویر نماد پیروزی و قدرت ساسانیان است و در سمت چپ رودخانه شاپور قرار دارد.
در این تابلو، شاپور اول بر اسب نشسته است و اهورا مزدا هم روبروی او نشسته است.
تصویر از: سایت Wikimedia
در این تابلو، جنازه امپراتور شکست‌خورده روم، زیر پاهای اسب شاپور قرار دارد و امپراتور والرین به عنوان اسیری در دست شاپور نشانه گرفته شده است. همچنین، فلیپ امپراتور دیگر روم، پیش از اسب شاپور زانو زده و درخواست صلح و بخشش دارد. همچنین، اهریمن و اهورا مزدا نیز در این تابلو حضور دارند.
تصویر از: سایت Iranontour
نیروهای ایرانی در پنج ردیف پشت شاپور، و نیروهای رومی در پنج ردیف جلوی شاپور به همراه هدایا و پیشکش‌ها برای شاپور یدکشی می‌کنند. در کل، ۱۱۵ نفر در این تابلو حضور دارند که این تابلو به عنوان برجسته‌ترین تابلو ایرانی در تنگ چوگان شناخته می‌شود.
تصویر از: سایت Google maps
نقش‌برجسته شاپور یکم، شماره دو
این تابلو نیز همانند اولین تابلو، در سمت چپ رودخانه شاپور نزدیک ورودی تنگ چوگان قرار دارد. این تابلو…
تصویر پیروزی شاپور بر رومیان را می‌بینید. در این تصویر، شاپور یکم بر اسب در وسط صحنه قرار دارد. او تاج کنگره‌ای دارد و دست راستش را بر مچ امپراتور والرینوس گذاشته است.
پیش از اسب شاپور، فلیپ زانو زده قرار دارد. به بالای تصویر نگاه کنید، یک کودک عریان دیده می‌شود که در حال پرواز است. همراهان شاپور هم در دو ردیف در دو طرف صحنه قرار دارند.
نقش برجسته شاپور یکم، شماره سه، در سمت راست رودخانه شاپور قرار دارد. این تصویر نیز پیروزی شاپور بر رومیان را نشان می‌دهد. یک نکته جالب این تصویر این است که افرادی با تاج، دو شیر و سکه‌های زر و سیم همراه خود دیده می‌شوند.
در تصویر برجسته دیگری که در تنگ چوگان قرار دارد، بیش از ۱۰۰ نفر حضور دارند. شاپور یکم در مرکز صحنه بر اسب نشسته است؛ فلیپ جلوی اسب او زانو زده و جسد گردیانوس زیر پاهای اسب شاه قرار دارد. دستان والرین به عنوان اسیر در دست شاه قرار دارد.
در تصویر دیگر، ۷۱ سردار ایرانی سوار بر اسب دیده می‌شوند؛ اما به دلیل جریان آب، سرهای آنها از بین رفته است. همچنین ارتش روم در سمت چپ تصویر در پنج ردیف حضور دارد.
عکس از: سایت Google maps
تصویری از زمانی که اهورا مزدا، خدای زرتشتیان، به پادشاه شاپور اول فر ایزدی (سرشت جهان) می‌دهد.
نقش‌برجسته بهرام دوم، شماره یک
این تصویر نشان می‌دهد که پادشاه بهرام دوم در جنگل چوگان، بر یاغیان و عرب‌ها پیروز شده است. او با ریش و موهای بلند، و تاجی بالای سرش، با لباس تنگ و شلوار گشاده در سمت چپ تصویر قرار دارد.
عکس از: سایت Google maps
در این تصویر، یک سردار به صورت تمام رخ به همراه شش نفر از بزرگان عرب و دیگران، هدایا نظیر اسب و شتر را به شاه بهرام دوم اهدا می‌کنند.
عکس از: سایت Wikimedia
نقش‌برجسته بهرام دوم، شماره دو
این تصویر نشان می‌دهد پادشاه بهرام دوم، به عنوان سلطان ساسانی، در اوج قدرت و عظمت خود بر تخت پادشاهی نشسته و پرچم و شمشیر را در دستانش می‌دارد.
عکس از: سایت Google maps
در این عکس، پادشاه بهرام دوم با همراهانش دیده می‌شود. از طرف راست، افراد مهم و درباریان ساسانی در حال احترام نشان دادن به پادشاه هستند. از طرف چپ، دو اسیر به همراه دیگران مشاهده می‌شوند.
عکس از: سایت Wikimedia
نقش‌برجسته بهرام یکم، تاج گیری
در این تصویر، مراسم تاج‌گذاری بهرام یکم، پادشاه ساسانی آشکار است. او در حال دریافت حلقه شهریاری است که نشان مخصوص پادشاهان بزرگ می‌باشد. بهرام اول به همراه تاجی بر سرش و بر اسب نشسته دیده می‌شود، در حالیکه اهورا مزدا نیز با تاج کنگره‌تی و فر ایزدی، بر روی اسبش نشسته است.
عکس از: سایت Google maps
این تصویر نه تنها نقش حلقه شهریاری بهرام یکم را نشان می‌دهد، بلکه پیروزی او در جنگ با رومی‌ها را هم نمایان می‌کند. این نقش یکی از زیباترین و جالب‌ترین تصاویر از تاریخچه تنگ چوگان است.
عکس از: سایت Hoomanb
غار شاپور
غار شاپور یکی از زیباترین جاذبه‌های توریستی در تنگه چوگان است. این غار داخل دیوارهای غربی تنگه چوگان قرار دارد و در فاصله ۸۰۰ متری از رودخانه شاپور قرار دارد. ورودی غار تقریباً ۱۶ متر بلندی و ۳۰ متر پهنا دارد.
عکس از: سایت Tasteiran
غار شاپور به خاطر مجسمه‌ی بزرگ شاپور یکم شناخته می‌شود که درون غار قرار دارد. این مجسمه باستانی که حدود ۱۷۰۰ سال قدمت دارد، هنوز هم باقی‌مانده و هنر دوره ساسانی را نشان می‌دهد. متأسفانه دست‌های این مجسمه شکسته است، اما بخش‌های دیگر هنوز هم در حالت سالم و جذاب باقی مانده‌اند.
عکس از: سایت Salfbase
علاوه بر مجسمه، در این غار میتوانید کتیبه‌های سنگی و دیگر آثار هنری مربوط به دوره ساسانی را هم مشاهده کنید.
برای بازدید از این غار، پس از رسیدن به تنگه چوگان، باید حدود یک ساعت راه پیاده‌روی کنید؛ اما مسیر انتهایی که به پله‌های ورود به غار شاپور می‌رسد، شیب آسانی دارد.
قلعه دختر
قلعه دختر یکی از اهم آثار تاریخی در منطقه تنگه چوگان است. این قلعه در دوره ساسانیان به‌عنوان یک قلعه نظامی ساخته شد و برای نظارت و حفاظت از منطقه بسیار اهمیت داشت. این قلعه واقع در ابتدای تنگه چوگان بیشاپور و فقط یک دروازه ورودی دارد.
عکس از: سایت Salfbase
