
روستای بوژان؛ گنجی پنهان در دل خراسان
روستای بوژان، بهشتی کوچک در دل استان خراسان
نیشابور را به فیروزههای نابش میشناسیم؛ اما در فاصلهای اندک از شمال شرقی نیشابور و در دامنه جنوبی رشتهکوه بینالود، روستای زیبایی به نام روستای بوژان قرار دارد که بهشت گمشدهای است در دل استان خراسان.
روستای بوژان نیشابور از روستاهای پلکانی ایران است و برخی آن را ماسوله نیشابور مینامند. آب و هوای خنک کوهستانی، طبیعت بکر و زیبا، آبشارها و چشمههای آبدار و مناظر زیبا، روستای بوژان نیشابور را به یکی از مقاصد دیدنی منطقه تبدیل کرده است.
در این مقاله از مجله گردشگری آخشیگان با هم به روستای بوژان نیشابور سر میزنیم و با این روستا بیشتر آشنا میشویم.
مشخصات روستای بوژان
در میان انبوه روستاهای دلپذیر نیشابور، روستای بوژان با تماشاچیهای طبیعی بینظیرش، خود را نشان میدهد. روستای بوژان با وسعت ۱۲۲۵ هکتار در نزدیکی نیشابور واقع شده و جزو جاذبههای گردشگری استان خراسان رضوی است.

عکس از: سایت Google maps
این روستا در دهستان فضل قرار دارد و جمعیت آن بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ مرکز آمار ایران، ۱۳۷۱ نفر است. بخشی از این جمعیت فقط در فصول بهار و تابستان در روستا زندگی میکنند و بهخاطر سرمای زمستان در اینجا ماندگاری ندارند.
روستای بوژان کجاست؟
روستای بوژان در ۱۳ کیلومتری شمال شرق نیشابور، در دامنه جنوبی رشتهکوه بینالود و در ۱۲۰ کیلومتری شهر مشهد واقع شده است.

عکس از: سایت X
این روستای زیبا با مناظر سرسبز و آبشارهای پر زرق و برق، از شرق به روستای سوقند، از غرب به روستای دربهشت و اردوگاه باغرود، از جنوب به روستاهای بوژآباد و حصار و از شمال به شهر مشهد محدود میشود.
بهترین مسیر دسترسی به روستای بوژان
برای رفتن به روستای بوژان، باید از جادههای مختلف استفاده کنید. در اینجا دو مسیر از تهران به بوژان و مشهد به بوژان بررسی میشود.

عکس از: سایت Iranbomgardi
سفر از مشهد به روستای بوژان
برای رسیدن به روستای بوژان از مشهد، باید حدود ۱۲۰ کیلومتر را طی کنید که تقریبا یک ساعت و نیم زمان میبرد.
نخستین مرحله سفر از مشهد شروع میشود. باید به سمت مُلکآباد حرکت کنید. سپس از ملکآباد، باید به سمت بزرگراه مشهد – نیشابور رفته و از قدمگاه، بوژآباد و حمیدآباد عبور کرده تا به روستای بوژان برسید.
در طول مسیر، جاذبههای دیدنی مانند رباط فخر داود یا کاروانسرای فخر داود نیز قرار دارند.
سفر از تهران به روستای بوژان
برای رفتن از تهران به روستای بوژان، ابتدا باید به شهر نیشابور بروید. از نیشابور، دو مسیر برای رسیدن به بوژان وجود دارد: جاده باغرود و جاده بوژان.
جاده بوژان در بزرگراه مشهد – نیشابور است و شما در طول سفر از روستاهای حمیدآباد، فوشنجان و حصار بوژان عبور خواهید کرد. باید حدود ۷۹۸ کیلومتر را طی کرده و تقریبا نزدیک به ۹ ساعت زمان صرف کنید تا به روستای زیبای بوژان برسید.

عکس از: سایت Cdninstagram
وضعیت جادههای منتهی به روستای بوژان
برای رسیدن به روستای بوژان، دو جاده قابل دسترسی وجود دارد که به ترتیب عبارتند از:
جاده بوژان
این جاده در استان خراسان رضوی و نزدیک شهر نیشابور قرار دارد. طول این جاده حدود ۲۸ کیلومتر است و کاملا پوشیده از آسفالت است. این جاده دارای شیبهای ملایمی در برخی بخشها میباشد.

عکس از: سایت Wkicdn
جاده باغرود
این جاده در شمال شرقی ایران، در استان خراسان رضوی و نزدیکی شهر نیشابور واقع شده است. این مسیر از میدان امام رضا (میدان باغرود) در نیشابور شروع شده و پس از طی کوهها و درهها، به روستای بوژان در ارتفاعات بینالود میرسد.
طول این جاده
جاده باغرود حدود ۲۰ کیلومتر طول دارد، که در ابتدا آسفالت است، اما در حدود ۱۰ کیلومتر آخر، خاکی میشود.
تاریخچه روستای بوژان
روستای بوژان همانند دیگر نقاط استان خراسان، دارای گذشته تاریخی است. حدود ۷۰۰ سال پیش، سیلی ویرانکننده در این روستا رخ داد و بخشهایی از آن را ویران کرد. اکثر مردم به روستاهای دیگر مهاجرت کردند، اما بعضی در بوژان ماندند. پس از مدتی، مردم به روستا بازگشتند و آن را مجدداً بنا کردند.

عکس از: سایت Google maps
زندگی به حالت عادی برگشت و مردم دوباره زندگی خود را شروع کردند. اما متأسفانه در سالهای ۱۳۴۱ و ۱۳۵۶ دوباره سیل رخ داد و آسیبهای زیادی به مردم وارد کرد. ساکنان دوباره روستا را احیا کردند و آن را بازساختند، به نحوی که اکنون بوژان یکی از مقاصد توریستی محبوب در منطقه است.
آبوهوای روستای بوژان
ارتفاع بوژان از سطح دریا حدود ۱۶۰۰ متر است و بر اساس اطلاعات هواشناسی، میانگین دما و مقدار بارش سالانه به ترتیب ۱۴.۳ درجه سانتیگراد و ۲۳۹.۹ میلیمتر است.
بوژان به دلیل مکان جغرافیایی خود، آبوهوای کوهستانی معتدل دارد. فصلهای بهار و تابستان پراز شادابی هستند، در حالی که پاییز و زمستان سرد و خشک است.

عکس از: سایت Wkicdn
دلیل نامگذاری روستای بوژان
درباره نام بوژان یا بِژو یا بِیجو، داستانهای مختلفی وجود دارد. برخی معتقدند این نام به معنای “رشدکرده” است، در حالی که برخی دیگر فکر میکنند که به معنای “طراوت و شادابی” یا “زمان شکوفههای بهاری” است.

عکس از: سایت Google maps
در این روستا، گیاهی با برگهای ریز و ساقههای دراز رشد میکند که به آن بوژان یا بوژانه میگویند. ممکن است یکی از دلایل نامگذاری روستای بوژان، نام این گیاه باشد.
معماری روستای بوژان
سالهاست که خانههای روستای بوژان روی شیب ملایم کوه جا خوش کردهاند و به آن تکیه دارند. زمین مسطح در این منطقه کم است و به همین دلیل، خانهها با ساختاری پلکانی، بدون نظم خاص، روی هم قرار گرفتهاند. مانند ماسوله، پشتبام خانه پایینی، حیاط خانه بالایی است.
بافت روستا متمرکز است و خانهها و خانوادهها ارتباط زیادی با هم دارند. خانهها اغلب دوطبقهاند و طبقه پایین در واقع محل نگهداری دام و طیور است.

عکس از: سایت Wkicdn
وقتی از خانهها بیرون میروید، روبرویتان کوچههای باریک و پرپیچوخمی باز میشود. در برخی قسمتها این کوچهها به دالان تبدیل میشوند. این دالانها الان زیبایی خاصی به روستا میبخشند، اما در گذشته برای امنیت استفاده میشدند. در وقتهای خطر، درههای آهنی این دالان بسته میشد تا خانهها امن بمانند.
خانههای قدیمی اصولاً از خاک و گلیهای ساخته میشدند، اما در ساختمانهای جدید از مصالح دیگری استفاده میشود.
زمان مناسب برای بازدید از روستای بوژان
بهترین زمان برای سفر به روستای بوژان فصلهای بهار و تابستان است. در این دو فصل، آب و هوای روستا خنک و دلپذیر است. در بهار، درختان شکوفه میزنند و تابستان، باغها مهمانان زیادی را میزبانی میکنند.

عکس از: سایت Visitkhorasanrazavi
پاییز در روستای بوژان بسیار زیبا است. رنگارنگی این فصل چشم نواز است و چشماندازی دیدنی ارائه میدهد که برای عکاسی بسیار مناسب است. در پاییز، کمتر مسافر به این منطقه میآیند.
زمستانها در روستای بوژان بسیار سرد و پربرف است و تنها برخی از ساکنان آن در این فصل در روستا میبیند.
زیستگاه گیاهی و جانوری روستای بوژان
همانند روستاهای دیگر ایران، مردم روستای بوژان نیز انواع دام و طیور از جمله گوسفند، بز، مرغ و خروس نگهداری میکنند که تا حدی نیازهایشان را تامین میکند. قوچ و میش نیز از حیوانات پرورشی این روستا هستند. در کوههای اطراف هم حیواناتی چون گرگ، شغال، روباه و عقاب زندگی میکنند.

عکس از: سایت NeshanMap
زیبایی و سرسبزی روستای بوژان، وقتی بهار و تابستان میآید، همه را شگفتزده میکند. اطلاعات نشان میدهد که در این روستا تعداد زیادی گونه گیاهی مختلف کشف شده است که به ۲۸ خانواده مختلف تعلق دارند. بزرگترین خانواده گیاهی که در اینجا یافت میشود، خانواده پروانهآسایان است و سپس خانوادههای دیگری مانند کاسنی، نعناعیان و گلگاوزبان در جایگاههای بعدی قرار دارند.
بخشهایی از گیاهان این منطقه شامل محصولات زراعی مانند گندم و جو هستند. درختان میوه نیز در این منطقه فراوانی دارند.
جاذبههای دیدنی روستای بوژان
اما حالا به جرأت به جاذبههای دیدنی روستای بوژان میپردازیم، که جزو جاذبههای گردشگری منطقهای که در نیشابور واقع شده، محسوب میشوند و ما در اینجا به تعدادی از آنها اشاره خواهیم کرد.

عکس از: سایت Google maps
جاذبههای طبیعی
رودخانه و آبشار بوژان
اگر از قسمت شمالی روستا به سمت رودخانه بروید، به رودخانه بوژان میرسید که از کوههای گودزرد، بوژان و سیاهخانی نشأت میگیرد. این رودخانه که حدود ۱۰ کیلومتر طول دارد، در فصل بهار بیشترین حجم آب را دارد.
در امتداد رودخانه بوژان، آبشارهای مختلفی وجود دارد. یکی از آنها آبشار بوژان است که از قلههای شمالی روستا آب میریزد. این آبشار ارتفاع حدود ۱۵ متر دارد که با منظرهای دلنواز و جذاب، دیدنی است.
عکس از: سایت Wikimedia
کوههای بلقشو
چهار کیلومتر از شمال شرقی روستای بوژان، کوههای با پوشش سنگلاخی واقع شدهاند. اگر تصمیم دارید اینجا را ببینید، باید مواظب باشید؛ زیرا همیشه خطر از ریزش سنگ وجود دارد. حتی از نامش معلوم است که این خطر وجود دارد. نام “بلقشو” از کلمات ترکی “بلا” و “قشو” آمده؛ به معنی این است که بلا از نزدیکی آرامش با شماست.

عکس از: سایت Wkicdn
جاذبه تاریخی
تخت هلاکوخان
روستای زیبای بوژان، داستان حمله نفرین آمیز مغول را در خود نهفته دارد. در یک نقطه از این روستا، به منطقهای میرسیم که خاک آن از نوع کنگلومرات یا ماسهسنگ است که به آن “تخت هلاکوخان” معروف است. قدیمیها روایت میکنند که هلاکوخان، فرمانده مغول، به بوژان رفت تا از آب شیرین رودخانه برای آبیاری مزارع گندم و جو در ویرانههای نیشابور استفاده کند.

عکس از: سایت X
بازدید از تخت هلاکوخان ما را به درک ارزش فعلی صلح و آرامش دعوت میکند.
جاذبههای مذهبی
آرامگاه مطهر امامزاده سلیم
در شرق روستا، آرامگاه امامزاده سلیم از نسل امام سجاد (ع) واقع شده است. زائران به این مکان میآیند تا از برکات معنوی این محل مقدس بهره ببرند.


عکس از: سایت NeshanMap
آرامگاه خواجه گل علی
در جنوب روستا و کمی دورتر از خانهها، آرامگاه خواجه گل علی واقع شده که قبر ندارد. مردم اینجا باور دارند که این امامزاده کراماتی دارد.
سایر مناطق جذاب
خرمنگاه و خانه شیطان
در گذشته، وقتی کشاورزی مهمترین کسب و کار مردم بود، در غرب روستا یک میدان بزرگ برای جمعآوری محصولات کشاورزی وجود داشت که به آن “خرمنگاه” گفته میشد. امروزه، این میدان دیگر به همان منظور استفاده نمیشود. خانه شیطان نیز مکانی است که گردشگران به دیدن آن میآیند.

عکس از: سایت X
منطقه کال عرب
منطقه کال عرب در واقع، یک کوچه شیبدار و پلکانی در شمال شرق روستاست که محل اصلی سکونت مردم است. اینجا نامش “کال عرب” است زیرا بعد از حمله اعراب به ایران و اسلام شدن اهالی، آنها زبان عربی را یاد گرفته و این نام را برگزیدهاند.

عکس از: سایت X
محله میان
این منطقه در شمال شرق روستا قبلاً قبرستان بوده، اما اکنون تبدیل به باغ شده است.
فرهنگ و رسوم مردم
مردم اینجا بسیار مهماننواز هستند. هر خانه اتاقی برای میهمانان دارد. اکثر ساکنان اینجا مسلمان و شیعه هستند و به زبان فارسی صحبت میکنند.
شغلها
مردم اینجا بیشتر به کشاورزی، دامپروری، باغبانی و خدمات گردشگری مشغول هستند. اگر تابستان اینجا را ببینید، میوههایی مثل آلبالو و گردو از درختان به چشم میخورد.

عکس از: سایت Google maps
زنان تلاش میکنند برای کسب درآمد خانوادگی و در روستای بوژان، تولید صنایعدستی مانند قالیبافی و فرتبافی انجام میدهند. اگر به این روستا سفر کنید، میتوانید از محصولات آنها خریداری کنید و به عنوان یادگاری با خود به خانه ببرید.
پوشش محلی در بوژان
مردم بزرگتر این روستا معمولاً لباسهای محلی میپوشند، در حالی که جوانان آنها تنها در مراسم و جشنها از این لباسها استفاده میکنند. لباسهای زنان اینجا بسیار زیبا و پررنگ هستند.

عکس از: سایت X
فرهنگ موسیقی در بوژان
موسیقی محلی استان خراسان در ایران جایگاه ویژهای دارد. از جمله سازهای مورد استفاده در این منطقه میتوان به دوتار، تار، سرنا، دهل، قوشمه، کمانچه و دایره اشاره کرد. مردم بوژان نیز در مراسمها مانند جشنها و مهمانیها از این سازهای محلی استفاده میکنند.
بازیهای سنتی
رقص چوب یا چوببازی یکی از بازیها و سنتهای ایرانی قدیمی است که هنوز هم ادامه دارد. این رقص در مراسمهایی مثل عروسیها پر تفرج میشود.

عکس از: سایت X
همچنین، همراه با نواختن سازهایی مانند دهل و سرنا، مردان حرکات رقصی خاصی روی صحنه انجام میدهند که شامل به هم زدن چوبها و حرکات پاستی در آن دیده میشود.
مراسمهای دینی
در مراسم مذهبی ماه محرم، روستای بوژان از مریم آذر، یکی از شخصیتهای معروف اسلامی، دفاع میکند و این مراسم را جشن میگیرد. در این روزها، روایات و داستانهای مربوط به عزاداری و شهادتهای اهل بیت روایت میشود.
این مقاله داستان جذابی را درباره یک روستا به نام بوژان به شما میگوید و شما را به یک سفر جذاب در تاریخ اسلام میبرد.

عکس از: سایت X
همبسترهای خوشمزه روستای بوژان
اگر به روستای بوژان سفر کنید، حتما غذاهای خوشمزه و محبوب این روستا را امتحان کنید. اینجا هم مثل هر روستای دیگری در ایران، غذاهای محلی زیادی دارد. بعضی از این غذاها شامل کلهجوش، نان فطیر مسکه، نان تافتون یا فطیر، هلیم، اشکنه کشک، انواع آش، کباب، آبگوشت و خوراکهای مختلف هستند.

عکس از: سایت X
مردم این روستا همچنین تولیدکنندگان لبنیاتی مانند کشک، ماست و دوغ محلی هم دارند.
هدایای خاص روستای بوژان
همانطور که گفته شد، زنان با استعداد این روستا در بافتن قالی و فرتبافی در خانههایشان مشغول به کار هستند. تولیدات آنها میتواند یک هدیه زیبا و کاربردی از این روستا باشد. همچنین لباسهای سنتی نیز از جمله هدایای خاص این روستا هستند.

عکس از: سایت Irna
امکانات تفریحی روستای بوژان
در اینجا، دهات سبز، رودخانههای شلوغ، چشمههای آب زلال، گیاهان متنوع و کوههای بلند، بوژان را به یک بهشت برای دوستداران طبیعت تبدیل کردهاند. شما میتوانید در این منطقه طبیعی، قدم بزنید، صدای آب را بشنوید، از هوای خنک کوهستان لذت ببرید و در آغوش طبیعت، آرامش بیابید.

عکس از: سایت X
روستای بوژان فعالیتهای تفریحی زیادی ارائه میدهد که شامل کمپینگ، کوهنوردی، عکاسی و طبیعتگردی میشود.
اقامت در روستای بوژان
روستای بوژان با امکانات رفاهی مناسب، گردشگران و طبیعتگردان را به خود جذب میکند.
- اقامتگاههای بومگردی: این اقامتگاهها با معماری سنتی و فضای دوستانه، تجربهی منحصربهفردی ارائه میدهند.

عکس از: Yaser Mehrabani
- هتلهای نیشابور: در فاصله ۲۲ کیلومتری بوژان، هتلهای مختلفی در شهر نیشابور وجود دارد که میتوان از آنها برای اقامت استفاده کرد.
- کمپینگ و شبمانی: بوژان یکی از مکانهای مناسب برای کمپینگ در اطراف شهر مشهد است که هرساله طبیعتگردان زیادی برای کمپینگ و شبمانی به آنجا میروند.
توصیههای سفر به روستای بوژان
اگر میخواهید به روستای بوژان نیشابور سفر کنید، قبل از آن وضعیت آبوهوا را چک کرده و اطلاعات مسیر را جمعآوری کنید.
- برای کوهنوردی، از لباس و کفش مناسب استفاده کرده و تجهیزات لازم را همراه داشته باشید.
- از راهنماهای محلی کمک بگیرید.
- بهار و تابستان بهترین زمان برای سفر به این منطقه است.
- محیطزیست را حفظ کرده و زباله را در جای خود دور انداخته و از غذاهای محلی لذت ببرید.
- صنایع دستی محلی اینجا بسیار زیبا هستند، از آنها به عنوان سوغات استفاده کنید.
با رعایت این نکات، سفری بهیادماندنی به روستای بوژان خواهید داشت و از زیباییهای آن لذت برده و خاطرهی خوبی بسازید.