
صعود به علم کوه؛ یک تجربه متفاوت در کوهنوردی
آشنایی با علم کوه مازندران برای یک سفر حرفهای
بدون شک علم کوه یکی از زیباترین کوههای ایران است که به آن صعود میکنید. جریان زیبای آب در طول مسیر پیمایش و برفها و یخچالهایی که حتی در تابستان هم به قوت خود باقی هستند و همچنین دریاچه زیبای آن شما را شگفتزده میکند. با مجله گردشگری آخشیگان همراه باشید تا درباره علم کوه بیشتر بدانید.
آشنایی با علم کوه
یکی از دلایل زیبایی علم کوه موقعیت جغرافیایی آن و قرار گرفتن در قسمت شمالی ایران است. به همین دلیل محیط آن سرسبزتر و شادابتر از بسیاری از دیگر کوههای ایران است، اما علم کوه کنار همه جذابیتهایش، با ارتفاعی در حدود ۴۸۵۰ متر دومین قله بلند ایران محسوب میشود.
چیزی که در طول مسیر توجهتان را به خود جلب میکند، سرسبزی ابتدای مسیر، رودخانه زیبا و خوشرنگی که جاری است و همچنین یخچالهایی است که باید از روی آنها عبور کنید.
یکی از جاذبههای کوهنوردی هم همین است که در فصل تابستان و اوج گرما، میزان زیادی برف در علم کوه میبینید، تجربهای که شاید در طول زمستانهای گرم اخیر به ندرت اتفاق بیفتد.
علم کوه کجاست؟
علم کوه در استان مازندران قرار گرفته و مسیر دسترسی آن از سمت کلاردشت و روستای رودبارک است. علم کوه در واقع در ۲۰ کیلومتری جنوبغربی شهر کلاردشت واقع شده است.
قدمبهقدم مسیرهای صعود به علم کوه چطور است؟
برای صعود به این قله میتوانید از مسیرهای متفاوتی بروید، اما دو مسیر اصلی آن در واقع جبهه شمالی از سمت یخچال علمچال و جبهه جنوبی از سمت دشت حصارچال است.
– صعود به علم کوه از جبهه جنوبی
اگر دنبال مسیر سادهتری برای صعود هستید، بهتر است جبهه جنوبی را انتخاب کنید. البته این جبهه هم سختیهای خودش را دارد، اما به نسبت جبهه شمالی که فنیتر است، صعود راحتتری دارد.
برای رفتن از جبهه جنوبی باید از سمت کلاردشت و روستای رودبارک اقدام کنید. هنگامی که به اول مسیر میرسید، افراد زیادی را میبینید که برای خدمترسانی به کوهنوردان علم کوه در جنبوجوش هستند.
شما باید برای گرفتن نوبت پاترول اقدام کنید. هر ماشین ۶ نفر ظرفیت دارد و باید بدانید که همان ماشین و راننده روز بعدی به دنبال شما میآیند، پس باید حتما زمان برگشت را هماهنگ کنید.
مسیر بسیار ناهموار است و شما با هر خودرویی قادر به بالا رفتن نخواهید بود، بنابراین بهتر است از پاترولهای همین قسمت استفاده کنید.
حدود ۱:۳۰ ساعت زمان میبرد تا این گروه حرفهای شما را از پای کوه به محل آغاز پیمایش علم کوه برسانند و از آن جا باید پیاده بالا بروید تا در ارتفاع ۳۷۵۰ متری به محل کمپ یعنی دشت حصارچال برسید. حصارچال دشت به نسبت بزرگی است، اما پناهگاهی در آن وجود ندارد.
راه رسیدن به دشت حصارچال حدود ۱:۳۰ تا ۲ ساعت زمان میبره. میتونید این مسافت رو هم با کولهکشی طی کنید هم از قاطر برای حمل کولهتون استفاده کنید. قبل از رسیدن به این دشت، دو چشمه آب هست که میتونید ازشون آب بردارید. بعد از حصارچال، مسیر ابتدایی سادهای داره و بعد از اون وارد مسیرهایی میشید که فقط شیب داره. کل مسیر حدود ۴ تا ۶ ساعت زمان میبره.
وقتی به شیب میرسیدید، مسیر به دو بخش تقسیم میشه و افرادی رو میبینید که یا از مسیر چپ که پایینتره بالا میروند یا از اون پایین میاید.
باید بدونید که مسیر پایینی علم کوه خطرناکه چون تعداد زیادی کوهنورد از اون سمت بالا میاند و احتمال افتادن سنگها روی سرتون بالاست. چند نفر توی این مسیر اتفاقات ناگواری افتاده و جان خودشون رو از دست دادن.
اگر تصمیم به صعود به علم کوه گرفتید، حتما هوشیار باشید که حوادث پیش نیاد. بهتره صبح زود و قبل از طلوع آفتاب شروع به صعود کنید تا مسیر خلوتتری داشته باشید.
جالبه که بدونید گردشگران خارجی خیلی به این مسیر دوست دارند تا از نزدیک برف ببینند، به خصوص افراد از کشورهای عربی که به ندرت با چیزهایی مثل برف و یخزده در تماس هستند.
یکی از جاذبههای دیگه این مسیر، یک تابلوی نشاندهنده قلل نزدیک به علم کوهه که شامل مرجیکش، خرسان شمالی، خرسان میانی، خرسان جنوبی، ستاره، منار و غیره هستند.
همهی این قللها بالای ۴۰۰۰ متر ارتفاع دارن و این باعث شناخته شدن این منطقه به عنوان «آلپ ایران» میشه. طول مسیر زیادی پیشروتون آبگیرهای زیادی میبینید که رنگهای زیبایی دارن و جذابیت شما رو جلب میکنن.
یه قسمت از این آبگیرها حتی یخ زدهاند که زیبایی خاصی بهشون داده. همچنین در سمت چپ دشت حصارچال یه دریاچهای هست که با حدود ۱:۳۰ ساعت پیمایش میتونید بهش برسید و از زیبایی و دیوارههای یخزده در مسیر علم کوه لذت ببرید.
– صعود به علم کوه از جبهه شمالی
جبهه شمالی مسیر سه گانهای به نامهای “سیاهسنگها، گرده آلمانها و دیواره” رو داره.
اولین مسیر یعنی سیاهسنگها، سادهترین مسیر این جبههه ولی نیاز به دقت و احتیاط داره.
گرده آلمانها، به نام گروه آلمانیای که اولین بار از این مسیر صعود کردن نامگذاری شده است.
اما مسیر دیواره، مشکلترین مسیر جبهه شمالی و تقریباً عمودیه. از هر طرفی ایندهرون شروع کرده باشید.وقتی قله کوهنوردی میکنید، یک نگاه به دیوارهای عالی و عمودی کنید. اینجاست که البرز جلوهای خاص به این مکان داده است و علم کوه به عنوان یکی از صعودهای سخت ایران شناخته میشود.
شروع مسیر صعود به این قله از سمت شمالی ونداربن است. پس از این مرحله، مناطق کنگلک بالا و پایین و لزونک را طی کرده و وارد منطقه سرچال میشوید. این منطقه جایی است که مکانی به نام جانپناه سرچال واقع شده که امکاناتی مانند سرویس بهداشتی و آب شیرین دارد که از آن میتوانید استفاده کنید.
در بسیاری از ماههای سرد، آب چشمه در این منطقه به دلیل یخزدگی قابل استفاده نیست. بعد از سرچال، به منطقهای میرسید که فقط سنگ و یخ میبینید که به واقع یخچال علمچال است.
جانپناه خرابه، که به جای جانپناه سرچال شناخته شده است، قبلاً اینجا بوده اما به دلیل تغییرات آبوهوا و جابهجایی یخچالها از بین رفته است. برای کمپ زدن باید به مکان اصلی کمپ یعنی علمچال بروید.
همچنین یک جانپناه فلزی نیز در ارتفاع ۴۵۰۰ متر وجود دارد که میتوانید برای استراحت مدت کوتاهی در آن بمانید. اما بهتر است شب را در این جا نزدیک به قله نگذرانید، مگر در صورت ضرورت.
همچنین جانپناه خرسان در قسمت غربی قله علم کوه واقع شده که یک مکان اضطراری برای کوهنوردان سنگنوردی و دیوارهنوردی است.
اگر قله کوه را برای اولین بار صعود کرده باشید، جالب است بدانید که کی اولین بار این کار را انجام دادهاند. به عنوان مثال، در سال ۱۲۸۱ هجری، برادران بُرنمولر رشته کوهستان را بررسی کردند و تحقیقاتی انجام دادند. اما اطلاعات دقیق دربارهی اینکه آیا آنها به قله علم کوه صعود کردهاند یا خیر، موجود نیست.
در سال ۱۳۱۲ هجری، یک گروه انگلیسی از جبهه جنوبی به این قله صعود کردند و همسر یکی از اعضاشان نیز در این صعود شرکت کرد. این گروه پس از یک سال دوباره به علم کوه بازگشتند و تحقیقات خود را ادامه دادند.
اولین گروهی که در سال ۱۳۱۵ از جبهه شمالی به این قله صعود کرد، یک گروه آلمانی به نام کلاپ آلپاین بود. از آن زمان تاکنون، تعداد زیادی از کوهنوردان این صعود را تجربه کردهاند.
همچنین اولین گروه بانوان در سال ۱۳۲۹ این صعود را انجام دادند. این گروه عصمت قاضی، فرخ و نصرت کوه کن بودند که با رهبری جلیل کتیبهای از حصارچال به قله شاخک رفتند.
این صعودهای پیچیده و فنی، براساسیهای بزرگی برای کوهنوردان ایجاد کرده است و بسیاری از مسیرها به نام اولین کسانی که آن را انجام دادهاند، نامگذاری شده است.
همانطور که ماجراهای کوهنوردان حرفهای معروف هستند، مثل صعود «رست» و «نجاح»، دو کوهنورد حرفهای که موفق به صعود از دیوارههای شمالی علم کوه شدند و با نامهای هاری رست و فریدون نجاح شناخته میشوند. هاری رست در سالهای ۱۳۴۳ و فریدون نجاح در سال ۱۳۴۷ این دستاورد را به دست آوردند.
یک اطلاعات جالب این است که تا به حال، فقط محمد نوری توانسته است در زمستان از دیوار علم کوه صعود کند و به تنهایی در این مسیر موفق شده است.
نکات اصلی برای صعود به علم کوه
یکی از اصول مهم در صعود به این کوه، انتخاب زمان مناسب برای این ماجراجویی است. اکثر صعودها در تابستان با هوای گرمتر انجام میشود. همچنین، بهتر است با یک گروه صعود کنید، مخصوصا اگر تازه کوهنوردی میآورید.
برای جلوگیری از گم شدن در مسیر، همیشه نقشهی مسیر را با خود داشته باشید و بدانید کجا هستید نسبت به مسیر اصلی.
گم شدن در مسیرهای کوهستانی علم کوه معمولا به شلوغی منطقه مربوط ندارد. اما در شرایط مه غلیظ، احتمال انتخاب مسیر اشتباه توسط دیگران و خطرناک شدن مسیر افراد زیاد است.
مواظب حفظ رطوبت بدنتان باشید و آب کافی و تنقلات را همراه داشته باشید تا از خستگی یا فزاینده شدن ارتفاع جلوگیری کنید. آب کافی حاوی اکسیژن کافی برای بدن شما است.
مهم است که در حین صعود، گامهایتان را به حدی بردارید که ضربان قلبتان زیاد نرود و نفسهایتان متناوب شود. در غیر این صورت، خستگی زودرس و از دست دادن انرژیتان خواهید داشت.
برای صعود از دیوارههای علم کوه، تجربه در دیوارنوردی و داشتن تجهیزات لازم حیاتی است. با راهنمایی یک کوهنورد حرفهای و آشنا با مسیر، میتوانید سفرتان را آغاز کنید.
توجه داشته باشید که در ارتفاعات عالی علم کوه، خطر سوختگی از آفتاب وجود دارد؛ توجه کافی به پوست و استفاده از لباس مناسب و کرم ضد آفتاب ضروری است.
این قله بلند ارتفاعی دارد اما ممکن است برای افرادی که به ارتفاعات عادت ندارند، باعث سردرد یا سرگیجه شود.
قبل از تلاش برای صعود به علم کوه، بهتر است از قلههای کم ارتفاعتر برای تجربه آسانتر شروع کنید.
اگر همصعودی تان دچار ارتفاعزدگی شدید شد، با دقت و احتیاط از کوه پایین آیید تا به وضعیت نرمال برگردید.
و خیلی مهم: به عنوان یک کوهنورد مسئول، تمام زبالهها و پسماندهایی که تولید میکنید را با خود بیرون ببرید، چرا که پاکسازی محیطهای بدون امکانات بسیار دشوار است و حفظ زیبایی طبیعت اهمیت زیادی دارد.
تجهیزات لازم برای صعود به علم کوه
تجهیزات مورد نیاز برای کوهنوردی در تابستان شامل: باتوم یا عصای کوهنوردی، عینک آفتابی، کلاه، کرم ضد آفتاب، کرامپون (یخ شکن)، کفش مناسب، لباس راحت و گرم و وعدههای غذایی سبک و مغذی، میوههای تازه و خشک، و خوراکیهای انرژیزا مانند عسل یا ترکیب کنجد و عسل میباشد.
توجه داشته باشید که برای صعود از دیوارههای شمالی علم کوه، به تجهیزات تخصصی و فنی نیاز دارید.